کم ابی

کم ابی

کم ابی

کم ابی

کم ابی در همه جای جهان و مخصوصا در ایران یک مشکل است

بایگانی
نویسندگان

۱۸ مطلب در دی ۱۳۹۳ ثبت شده است

   70%  کره زمین را آب پوشانده است. اما این آب با آنچه ما کم داریم، فرق می­‌کند. تنها 3% از آب کره زمین برای نوشیدن، استحمام، مصارف کشاورزی و صنعتی مناسب است (همان چیزی که به آب شیرین معروف است) و از این میزان نیز، دوسوم آن در یخچال­‌های قطب شمال و جنوب خاک می­‌خورد. از این آمار، مشخص می‌­شود که فقط 1% از آب کره زمین برای ما براحتی قابل استفاده است و باقی آن را باید با صرف هزینه‌­های بیشتر، آن هم در برخی مصارف خاص بکار ببریم.

طبق آمار سازمان ملل میزان مصرف جهانی از این یک ­درصد آب در طول 50 سال اخیر، سه برابر شده است. هم اکنون حدود 1 میلیارد نفر دسترسی به آب شرب سالم ندارند و بیش از 2.5 میلیارد نفرِ دیگر نیز دست­کم یک ماه در سال با کمبود آن مواجه هستند. در کل حدود 2.5 میلیارد نفر به خاطر آب غیربهداشتی در معرض بیماری­‌هایی چون وبا و تب هستند. از این مقدار، 2 میلیون نفر هر ساله به همین دلیل جان خود را از دست می­‌دهند.

طبق آمار دیگری از سازمان توسعه و همکاری اقتصادی وابسته به سازمان ملل تا سال 2030 میلادی 47% از مردم جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که با مشکل جدی کم­‌آبی روبرو است. متأسفانه در تمام سالیان اخیر، این اعداد هرساله افزایش یافته است و اگر با همین فرمان پیش برویم، دیر یا زود به دره‌­ای سقوط می­‌کنیم خشک و مرگبار. به گونه‌­ای که گزارش آژانس امنیت ملی آمریکا در مارس 2012 میلادی نشان می­‌دهد تا سال 2030 میلادی میزان تقاضا برای آب شیرین 40% بیش از منابع فعلی است.

کمبود آب یا کم‌­آبی یعنی وضعیتی در یک منطقه که در نتیجه آن، هر نفر به کمتر از 1000 متر مکعب آب برای مصرف سالانه خود دسترسی داشته باشد که اگر به کمتر از 500 متر مکعب برسد، بی‌­آبی نامیده می­‌شود. همین روزها در دهلی پایتخت هند از کشورهای به اصطلاح تازه توسعه یافته در گروه بیست، مشکلات سیستم آبرسانی مزید بر گرمای هوا شده و کم‌­آبی بی‌سابقه­‌ا‌ی گریبان مردم را گرفته است. در این میان مافیا دست بکار شده، با 2000 تانکر به صورت غیرقانونی از لوله­‌ها آب برداشته و به قیمت گزاف به کسانی می­‌رسانند که دسترسی به آب لوله­‌کشی ندارند یا آب­شان قطع شده است. این جدا از 900 تانکری است که مسئولان شهری برای آبرسانی به مردم می­‌فرستند.

ظاهراً جمعیت فزاینده دهلی کار دستش داده است زیرا در 20 سال اخیر، از 9 میلیون به 17 میلیون رسیده است و بدتر از آن اینکه، 40% از ساکنان کنونی شهر از مهاجرانی هستند که به صورت پراکنده و بدون این که در جایی ثبت شود، همسایه دهلوی­‌ها شده­‌اند. با این حال مسئولان شهری، ایالت­‌ها اطراف را متهم می‌­کنند به اینکه نتوانستند در این سال­‌ها آب بیشتری به دهلی برسانند. باید دید نخست وزیر جدید هند که دفتر کارش حداکثر 10 کیلومتر با خانه‌­های بی‌­آب دهلی فاصله دارد، چه راهکاری برای حل این معضل دارد.

در آمریکا هم که بیش از نصف مصرف آب به بخش خانگی برمی­‌گردد، همه مناطق و ایالات آن در چندسال اخیر به نوعی با مشکل آب مواجه شده است. سازمان محیط زیست آمریکا روش‌­های مختلفی را به مردم کشورش پیشنهاد داده تا بتوانند بدون سختگیری بر خود از مصرف آب در خانه­‌ها و واحدهای تجاری بکاهند. در ایالات متحده در حال حاضر 7 ایالت (تگزاس، اوکلاهما، آریزونا، کانزاس، نیومکزیکو، نوادا و کالیفرنیا) در شرایط بحران آبی قرار دارند و با خشکسالی دست به گریبان هستند.

آب؛ درّی که نایاب­تر می­‌شود + تصاویر
نقشه وضعیت خشکسالی در ایالت‌های مختلف آمریکا تا پایان سال 2013
  • reza kazempoor

کم‌آبی مشکلی جدی برای اقتصاد هر کشور است. تاثیر این بحران نه‌تنها در اقتصاد ظاهر می‌شود بلکه می‌تواند روی ساختار اجتماع هم اثر منفی بر جای بگذارد. کاهش نرخ رشد اقتصادی، کاهش فرصت‌های شغلی، کاهش سطح درآمد اقتصاد، کاهش حجم تولید محصولات کشاورزی و از بین رفتن دام‌ها به دنبال تنزل استاندارد زندگی مردم همگی سبب شد کم‌آبی به یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصادی دنیا تبدیل شود.

به گزارش سازمان ملل متحد هفت کشور در میان 10 کشور پر‌جمعیت دنیا طی سه دهه آینده با کمبود شدید منابع آب روبه‌رو می‌شوند که این مساله می‌تواند زمینه را برای کاهش نرخ رشد اقتصادی کشور فراهم کند و مانع از ریشه‌کنی فقر در این کشورها شود. این مشکلی بسیار جدی برای اقتصاد جهان است. بهبود روش تخصیص منابع آبی و مصرف آب در دنیا بزرگ‌ترین چالش دنیاست و این چالش می‌تواند وضعیت اقتصادی دنیا در قرن بیست و یکم میلادی را تحت تاثیر قرار دهد. گزارش سازمان ملل نشان می‌دهد اگر دسترسی به سیستم توسعه‌یافته و بهینه آب‌رسانی در دنیا صورت بگیرد و کشورهایی از قبیل برزیل و چین و هند که نرخ بالای رشد اقتصادی و صنعتی را تجربه می‌کنند و قطب آینده اقتصادی دنیا تا سال 2030 میلادی خواهند بود بتوانند از نظام بهینه تامین آب بهره‌مند شوند و سیستم تصفیه آب سالم داشته باشند می‌توانند سالانه 113 میلیارد دلار به ارزش اقتصادی دنیا اضافه کنند و اگر سیستم تامین آب سالم و استفاده بهینه از منابع آب در تمامی کشورهای دنیا اجرا شود ارزش اقتصادی دنیا در هر سال 220 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. البته سرمایه مورد نیاز برای توسعه این سیستم در دنیا کلان است. سرمایه‌ای که باید برای توسعه نظام آب‌رسانی در دنیا صرف شود برابر با 725 میلیارد دلار آمریکاست. زیرساخت‌های احداث‌شده در این حوزه می‌تواند 35 سال مورد استفاده قرار گیرد و نرخ بازدهی هر دلار سرمایه‌گذاری در این حوزه برابر با پنج دلار است.

به گزارش صندوق جهانی طبیعت (WWF) بحران کم‌آبی دومین بحران بزرگ دنیا طی 10 سال آینده خواهد بود و این بحران در کشورهای قاره اروپا و آسیا بیش از دیگر کشورهای دنیا دیده می‌شود. پیش‌بینی می‌شود سهم خشکسالی‌ها در دنیا به دلیل تغییرات اقلیمی و جوی طی دو سال آینده 10 درصد رشد کند. طبق این گزارش اولین مشکل بزرگ دنیا در سال‌های پیش رو ناتوانی در سازگار شدن با تغییرات جوی جهان است. این تغییرات جوی به دلیل انتشار آلودگی‌ها در دنیا و آسیب دیدن لایه ازن ایجاد شد که حتی زمینه را برای از بین رفتن بخش‌های زیادی از مناطق قطبی در جهان فراهم کرد.

دومین ریسک بزرگی که در سال‌های پیش رو اقتصاد دنیا را تهدید می‌کند، کم‌آبی و آلودگی‌های آب در دنیاست که باعث آلوده شدن مواد غذایی و افزایش بحران‌های غذایی در جهان می‌شود و سومین مساله هم بحران‌های طبیعی از قبیل سیل‌ها و خشکسالی‌هایی است که همه آنها می‌تواند روی زندگی میلیون‌ها نفر تاثیر بگذارد. سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی و توسعه در گزارشی یکی از اصلی‌ترین دلایل کم‌آبی در دنیا را هدررفت آب در بخش خانگی و کشاورزی دانست. هزینه سالانه جایگزین کردن و بازسازی زیرساخت‌های صنعت آب در کشورهای در حال توسعه و بازارهای در حال گذار دنیا برابر بیش از 3.1  هزار میلیارد دلار است. این سازمان تاکید کرد در صورتی که سالانه 772 میلیارد دلار در توسعه بخش فاضلاب و زیرساخت‌های تامین آب سالم در دنیا سرمایه‌گذاری نشود، همین منابع آبی موجود هم غیرقابل استفاده خواهد بود. در حال حاضر 782 میلیون نفر در سراسر دنیا به آب پاک و 2.5 میلیارد نفر در جهان هم به سیستم فاضلاب دسترسی ندارند. صندوق جهانی طبیعت در گزارش اخیر خود در مور کم‌آبی این بحران را بحرانی جدی برای نسل فعلی و نسل آینده بشر دانست و بر اهمیت حل کردن این بحران تاکید کرد. این بحران روی کیفیت منابع غذایی و تامین غذا در دنیا هم اثر دارد و به سلامت مردم آسیب وارد می‌کند. در سال‌های گذشته کم‌آبی مشکلات زیادی را برای کشورهای مختلف ایجاد کرده بود.

اما مشکل کم‌آبی که هم‌اکنون در ایران ایجاد شده است، در دنیا سابقه طولانی دارد. کشورهای مختلفی در طول سال‌های گذشته با این بحران دست و پنجه نرم کرده‌اند ولی تنها آنهایی موفق شده‌اند این بحران را کنترل کنند که اقدام به مدیریت منابع آبی کردند و از وخیم شدن بحران جلوگیری کردند. برخی از کشورها از قبیل آمریکا هم که پیش‌بینی می‌کند طی یک دهه آینده با بحران کم‌آبی مواجه باشد از هم‌اکنون سیاست‌های مقابله با بحران را آغاز کرده است. حال سوال اینجاست که چه کشورهایی این تجربه ناخوشایند را داشته‌اند و کم‌آبی که اغلب به دلیل مدیریت نادرست منابع آبی در کشورها و گاهی هم به دلیل کاهش بارندگی‌ها ایجاد شده است چه اثری روی اقتصاد، کشاورزی، صنعت و زندگی ساکنان این کشورها برجای گذاشته است.

1- کشور استرالیا در سال‌های 2006 و 2007 میلادی با بحران کم‌آبی مواجه شد. سو مصرف آب در این کشور سبب شد محصولات کشاورزی در این کشور آسیب ببیند و اقتصاد به سمت وارداتی شدن محصولات و مواد غذایی پیش برود. در نتیجه این بحران در بازار آب کشور استرالیا نرخ رشد تولید ناخالص داخلی این کشور یک درصد افت پیدا کرد و تجارت محصولات کشاورزی هم چهار درصد کمتر شد. البته با استفاده از سیاست‌های مدیریت مصرف آب در کشور استرالیا این بحران ظرف سه سال برطرف شد.

در نتیجه این بحران کم‌آبی که از سال 2001 میلادی شروع شد و در سال 2007 میلادی به اوج خود رسید تخصیص آب به بخش کشاورزی و مصرف خانگی تا 84 درصد کاهش پیدا کرد. در نتیجه تولید برنج در این کشور کاهش چشمگیری پیدا کرد و از 1.7 میلیون تن در سال 2001 میلادی به کمتر از 19 هزار تن در سال 2008 میلادی رسید. وزارت کشاورزی کشور استرالیا تاکید کرد این بحران کم‌آبی به صنعت تولید برنج آسیب جدید وارد کرد و موجب شد تا تولید 98 درصد کاهش پیدا کند. در نتیجه سود مزارع 120 هزار دلار در روز کاهش پیدا کرد. کاهش تولید انواع پرتقال در نتیجه این کم‌آبی برابر با 85 درصد، کاهش تولید گریپ‌فروت 36 درصد و کاهش تولید لیمو برابر با 33 درصد بود. کشاورزی را می‌توان اصلی‌ترین صنعت در کشور استرالیا دانست و آسیب دیدن تولید محصولات کشاورزی در این کشور اقتصاد استرالیا را در مسیر افول قرار داد. مطالعات نشان می‌دهد نرخ رشد اقتصادی کشور استرالیا از سال 2001 میلادی تا سال 2009 میلادی 8.1 درصد کاهش پیدا کرد که بیشترین کاهش در سال‌های پایانی این بحران یعنی سال 2008 و 2009 میلادی بود.

2- کشور بوتسوانا در سال 2013 میلادی با بحران کم‌آبی مواجه شد. در نتیجه این بحران مردم این کشور مجبور بودند از آب تصفیه‌نشده برای رفع تشنگی و شست‌وشو استفاده کنند و همین مساله زمینه‌ساز افزایش بیماری‌های مختلف به خصوص و‌با در این کشور و رشد مرگ‌ومیر به دلیل این بیماری شد. هنوز مشکل کم‌آبی و استفاده مردم از آب‌های آلوده در این کشور حل نشده است ولی تبعات مستقیم این بحران روی سلامت مردم بود و صدها نفر که بخش عظیمی از آنها را کودکان تشکیل می‌دادند جان خود را از دست دادند. مشکل کم‌آبی در اغلب کشورهای آفریقایی دیده می‌شود و دلیل این مساله شرایط جوی و گرمای بسیار زیاد هوا در این کشورهاست. از طرف دیگر اغلب این کشورها دارای سیستم توزیع آب اصولی در بخش‌های کشاورزی و خانگی نیستند و همین امر باعث شده است مصرف غیراصولی آب زمینه‌ساز هدر رفتن منابع آبی در کشور شود. در بوتسوانا این بحران کم‌آبی سبب شد درآمد بخش صنعت 46 درصد و درآمد بخش کشاورزی 50 درصد تنزل پیدا کند و به دنبال آن نرخ رشد اقتصادی کشور 1.9 درصد کاهش یابد.

3- در سال 2013 میلادی کشور برزیل با بحران کم‌آبی روبه‌رو شد. در این سال بحران را شهر ریودوژانیرو بیشتر از دیگر شهرها بود و دولت برای کنترل این بحران اقدام به افزایش قیمت آب تصفیه‌شده شهری کرد. این رشد قیمت به اندازه‌ای زیاد بود که سبب شد مصرف کاهش یابد. هم‌اکنون قیمت 20 هزار لیتر آب تصفیه‌شده شهری در کشور برزیل برابر با 1833 دلار آمریکاست در حالی که قبل از بحران کم‌آبی در این کشور هر 20 هزار لیتر آب با قیمت 412 دلار به مردم فروخته می‌شد. دولت برزیل اعلام کرده است با افزایش قیمت آب تصفیه‌شده در کشور، مصرف 40 درصد کاهش یافته است. در نتیجه این بحران کم‌آبی پنج میلیون از دام‌های کشور برزیل از بین رفتند و این مساله هزینه کلانی به اقتصاد و صنعت دامپروری در این کشور وارد کرد.

این بحران سبب شد نرخ رشد اقتصادی کشور برزیل 0.6 درصد تنزل پیدا کند و فعالیت‌های صنعتی در این کشور با کاهش نرخ رشد مواجه شود. برزیل که در مسیر توسعه اقتصادی قرار داشت و فعالیت‌های اقتصادی زیادی در این کشور انجام می‌شد در جریان بحران آبی متحمل آسیب‌های زیادی شد.

4- کشور چین در سال‌های گذشته بارها با مشکل کم‌آبی مواجه شده بود. آخرین بار این مشکل در سال 2013 میلادی ایجاد شد که سبب شد نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در این کشور 3.2 درصد کاهش پیدا کند. این مساله آسیب زیادی را به سلامت خانوارهای کشور چین وارد کرد. در سال 2011 میلادی هم این کشور بحران کم‌آبی را تجربه کرده بود. مطالعات نشان می‌دهد در سال 2011 میلادی کمبود منابع آبی در این کشور هزینه‌ای برابر با 39 میلیارد دلار در هر سال به اقتصاد تحمیل کرده است که این هزینه به دلیل تاثیر منفی کم‌آبی روی تولید محصولات کشاورزی، کاهش تولیدات صنعتی و کاهش نرخ رشد اقتصادی در این کشور بود. کم‌آبی در بخش‌هایی از چین بیشتر از دیگر مناطق دیده می‌شد و همین مساله سبب شد 400 هزار نفر در هر سال اقدام به مهاجرت کنند. البته این مهاجرت‌ها داخلی بوده است ولی هزینه‌های اقتصادی زیادی را به خانوارهای این کشور تحمیل کرد. این کشور در دهه 1970 تا 1990 میلادی هم بحران را تجربه کرده بود.

در این فاصله زمانی 4.7 میلیون هکتار از زمین‌های کشاورزی تحت تاثیر کم‌آبی قرار گرفت و 86/9 میلیارد کیلوگرم از محصولات غلات در ‌این کشور از بین رفت و زیانی بالغ بر 1.5 میلیارد دلار آمریکا معادل 12.2 میلیارد یوان به اقتصاد این کشور وارد شد. در دهه 1990 میلادی این زیان اقتصادی که ناشی از تاثیر بحران روی شرایط کشاورزی این کشور و باغات بود به بالغ بر 1.6 میلیارد یوان در هر سال رسید که خود عاملی در جهت ضعف اقتصادی و رشد فقر و بیماری در این کشور بود. دولت کشور چین در این سال اعلام کرد سالانه 10 هزار نفر از ساکنان چین به دلیل مشکل استفاده از آب ناسالم و کمبود مواد غذایی و بیماری‌های ناشی از آن از بین می‌روند یا به بیماری‌های صعب‌العلاج مبتلا می‌شوند. کاهش استانداردهای زندگی و افزایش نرخ فقر از دیگر مشکلاتی بود که کشور چین در این دوره با آن مواجه شد. در دهه 1990 میلادی سطح فعالیت‌های صنعتی به خصوص صنعت نفت در کشور چین آسیب زیادی متحمل شد و تولید در بسیاری از واحدهای تولید نفت در این کشور به حالت تعلیق در‌آمد. این مساله 40 میلیارد یوان زیان به اقتصاد کشور چین وارد کرد که معادل چهار میلیارد یوان در هر سال بوده است. عرضه آب شهری در نیمه دوم این دهه به نصف کاهش پیدا کرد و همین مساله سبب شد تولید در 139 واحد صنعتی و تولیدی در این کشور تقلیل پیدا کند یا متوقف شود. این تعطیلی‌ها 600 میلیون یوان به اقتصاد‌ این کشور هزینه وارد کرد و بیش از 100 هزار نفر از ساکنان شهرهای شرقی چین با مشکلات جدی کم‌آبی و سلامتی مواجه شدند. در جریان این کم‌آبی، آب‌رسانی به مزارع مختلف در کشور چین کاهش پیدا کرد و برداشت گندم 3.3 میلیون تن کاهش یافت. در سال 2001 میلادی این بحران به اندازه‌ای بزرگ و جدی شد که 98600 هکتار از زمین‌های کشاورزی با مشکل آب‌رسانی روبه‌رو شدند و 15 هزار هکتار هم اصلاً زیر کشت نرفتند.

تقاضای آب در چین تا سال 2030 میلادی به 818 میلیارد مترمکعب می‌رسد در حالی که عرضه کنونی آب در این کشور برابر با 618 میلیارد مترمکعب است. از مجموع آب مورد تقاضا در سال 2030 میلادی، 50 درصد در بخش کشاورزی، 32 درصد در بخش صنعت و 18 درصد در بخش مصرف خانگی صرف می‌شود. ولی پیش‌بینی می‌شود توان عرضه آب در این کشور در سال 2030 میلادی 24 درصد کمتر از تقاضا باشد که به بحران کم‌آبی در این کشور دامن می‌زند.

5- کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال 2003 میلادی با بحران خشکسالی مواجه شدند و عرضه منابع آبی در این منطقه تنزل پیدا کرد. اتحادیه اروپا در نتیجه این بحران کم‌آبی 8.7 میلیارد یورو زیان دید که برابر با 11.4 میلیارد دلار آمریکا بود. در نتیجه این کم‌آبی حجم تولید بسیاری از محصولات کاهش یافت. بیشترین آسیب در این دوران به کشورهای اسپانیا،  ایتالیا، آلمان و یونان وارد شد و هزینه‌ای برابر بین صدها میلیون تا پنج میلیارد دلار به اقتصاد این کشورها تحمیل کرد. این هزینه‌ها برای اقتصاد دو کشور اسپانیا و یونان بیشتر از دیگر کشورها بود زیرا این کشورها دارای اقتصادی کشاورزی‌محور بودند. این بحران کم‌آبی سبب شد تا حتی ورشکستگی دولتی در اقتصاد این کشورها ایجاد شود.

6- فوجی در سال‌های 1997 و 1998 میلادی با بحران‌های زیادی در حوزه تامین منابع آبی روبه‌رو شد و این بحران هزینه 130 میلیون‌دلاری به اقتصاد این کشور تحمیل کرد. در سال 2013 میلادی هم این بحران در کشور فوجی اوج گرفت و بیماری‌های ناشی از استفاده از آب ناسالم ظرف هشت ماه از ابتدای سال 2013 تا انتهای ماه آگوست پنج برابر شد.

7- در سال 2013 میلادی کشور هند با بحران کم‌آبی مواجه شد. هند در این سال بدترین خشکسالی طی 40 سال اخیر را تجربه کرد و هفت هزار روستا از مجموع 25 هزار روستای این کشور تحت تاثیر بحران کم‌آبی در این کشور قرار گرفتند. در این سال‌ها دولت برای تامین آب شرب مردم اقدام به عرضه آب با تانکر به ساکنان روستاها کرد تا از تبعات منفی ناشی از استفاده از آب ناسالم روی سلامت مردم بکاهد. در نتیجه این بحران کم‌آبی و تاثیرات آن روی شغل مردم هند که اغلب به کشاورزی مشغول بودند شرکت کودکان در مدارس 25 درصد کاهش پیدا کرد.

8- در سال‌های 1999 تا 2001 میلادی کشور کنیا با بحران کم‌آبی مواجه شد و این مساله آسیب زیادی به صنعت کشاورزی در این کشور وارد کرد. هزینه تحمیل شده به اقتصاد کشور کنیا در اثر این بحران برابر با 5.2 میلیارد دلار بود که این هزینه به تولید محصولات کشاورزی، دامپروری و حیات ‌وحش این کشور آسیب وارد کرد. در نتیجه خشکسالی در سال‌های مورد مطالعه در کشور کنیا اقتصاد این کشور هزینه‌ای معادل 16 درصد تولید ناخالص داخلی را تحمل کرد. این کم‌آبی به صنایع کشور کنیا نیز آسیب وارد کرد زیرا کمبود آب زمینه‌ساز کاهش تولید برقابی شد و به دنبال آن تولیدات صنعتی کاهش یافت. هزینه تحمیل شده به صنعت در سال‌های 1999 تا 2001 میلادی برابر با 4.1 میلیارد دلار آمریکا بود ولی این بحران باعث شد تا 75 میلیون دلار به صنعت دامپروری این کشور آسیب برسد و 26 درصد از دام و طیور این کشور از بین برود. با وجود اینکه دولت کنیا تلاش‌های زیادی برای حل این بحران کرد ولی نتوانست بحران کم‌آبی را ریشه‌کن کند و در سال 2013 میلادی دوباره مشکل کم‌آبی در این کشور ارتقا یافت. این بار کمبود آب تصفیه شده و پاک در کشور کنیا زمینه را برای افزایش بیماری در کشور فراهم کرد. آمارهای ارائه‌شده توسط مرکز سلامت و بهداشت کشور کنیا نشان می‌دهد 80 درصد از بیماری‌های این کشور و 50 درصد از بیماری‌های حادی که زمینه‌ساز بستری شدن فرد در بیمارستان شده بود به دلیل استفاده از آب آلوده و تصفیه‌نشده حادث شد. این اوج فاجعه انسانی در اثر کم‌آبی و استفاده از آب‌های آلوده به دلیل کم‌آبی بوده است.

9- اتحاد جماهیر شوروی در فاصله سال‌های 1960 تا 1987 میلادی با بحران کم‌آبی مواجه شد. در اوایل دهه 1980 میلادی،20 تا 24 گونه‌ ماهی در این کشور از بین رفتند و اقتصاد این صنعت تنزل پیدا کرد. در سال 1957 میلادی 48 هزار تن ماهی در این کشور صید می‌شد ولی میزان صید در سال 1980 میلادی به صفر رسید. در جریان این کم‌آبی گونه‌های زیادی از حیوانات در این کشور از بین رفتند و از میان 170 گونه حیوانی و گیاهی موجود در این کشور پهناور تنها 30 گونه باقی ماندند.

در جریان این کم‌آبی بسیاری از رودخانه‌ها در کشور اتحاد جماهیر شوروی خشک شدند و به دنبال آن آلودگی‌ آب‌ها بیشتر شد. استفاده نادرست از سفره‌های آب‌های زیرزمینی باعث شد تا سطح بسیاری از این سفره‌های آبی نیز کاهش یابد و همین امر باعث شد در عرضه آب برای مصارف شهری در این کشور اختلال ایجاد شود. این کم‌آبی هزینه را برای استفاده از آب‌های تصفیه‌نشده به خصوص در شهرهای کوچک و مناطق روستایی فراهم کرد و بیماری‌های مختلفی به خصوص انواع سرطان‌های دستگاه گوارش و گلو در این کشور ایجاد شد. بیماری‌هایی که ضمن تحمیل هزینه‌های درمانی کلان، باعث از بین رفتن شمار زیادی از جمعیت کشور شوروی شد. نکته مهم در اینجاست که عده زیادی از این افراد را کودکان تشکیل می‌دادند.

در جریان این بحران کم‌آبی سالانه هزینه‌ای معادل 6/92 میلیون روبل به اقتصاد این کشور تحمیل شد که 42 درصد از این هزینه به صنعت کشاورزی، 31 درصد به صنعت ماهیگیری و صید ماهی، 13 درصد به شکار و هشت درصد به حمل و نقل دریایی و رودخانه‌ای و در نهایت شش درصد به شرایط کاری و زندگی مردم مربوط بود.

10- آمریکا یکی از کشورهایی است که در سال‌های گذشته با بحران کم‌آبی مواجه شده ولی سیاست‌هایی را برای مقابله با این شرایط اتخاذ کرده است. در سال‌های 1997 و 1998 میلادی کم‌آبی و خشکسالی در ایالت تگزاس مشکل‌آفرین شد و 6/2 میلیارد دلار به اقتصاد این ایالت هزینه تحمیل کرد. به علاوه هزینه‌ای معادل دو میلیارد دلار هم به صنعت کشاورزی و تولید محصولات در این صنعت تحمیل شد. برآیند هزینه‌ای که بحران کم‌آبی و خشکسالی به اقتصاد آمریکا تحمیل کرد برابر با 25 میلیارد دلار آمریکا بود. این کشور در سال‌های 1980 ، 1988 و 2011 و 2012 میلادی هم بحران کم‌آبی را تجربه کرده است. به گزارش مقامات اقتصادی آمریکا تاثیر این خشکسالی روی اقتصاد آمریکا در سال 1980 میلادی برابر با 56 میلیارد دلار، در سال 1988 میلادی برابر با 78 میلیارد دلار و در سال 2011 میلادی برابر با 12 میلیارد دلار و در نهایت در سال 2012 میلادی برابر با 12 میلیارد دلار بود.

در سال 2011 میلادی ایالت فلوریدای آمریکا با بحران کم‌آبی روبه‌رو شد و به همین دلیل 1200 مصرف‌کننده پر‌مصرف که اغلب مصرف‌کنندگان صنعتی در این ایالت بودند حق استفاده از آب را از دست دادند. محدودیت مصرف آب در 1000 سیستم آب‌رسانی عمومی در این کشور اجرا شد و 627 سیستم آب‌رسانی عمومی در این کشور مجبور به اصلاحات زیرساختی شدند. در سال 2013 میلادی هم بحران کم‌آبی در کشور آمریکا مشاهده شد. در نتیجه دولت آمریکا اقدام به افزایش قیمت آب مصرفی در ایالت‌های پرمصرف کرد. افزایش 16‌درصدی قیمت آب مصرفی در این کشور سبب شد تا در ماه قبض آب مصرفی این کشور به 213 دلار برسد. در سال‌های 1988 و 1989 میلادی متوسط قبض آب مصرفی خانوارها در این کشور برابر با 35 دلار بود.

پیش‌بینی می‌شود بحران کم‌آبی تا سال 2020 میلادی به مشکلی جدی در آمریکا تبدیل شود. به خصوص که این بحران در ایالت کالیفرنیا یک معضل جدی است. پیش‌بینی می‌شود این بحران هزینه‌ای برابر با 6.1 میلیارد دلار در هر سال به اقتصاد این کشور تحمیل کند. این ایالت از هم‌اکنون برای مدیریت این بحران برنامه‌هایی را پیش‌بینی کرده است. برنامه‌هایی از قبیل مدیریت مصرف آب و مقابله با مصرف‌کنندگان پرمصرف و اصلاح زیرساخت‌های صنعت آب که همگی می‌تواند تحولاتی جدی در مصرف آب در سال‌های آینده ایجاد کند و از بروز این بحران جلوگیری کند.

در سال 2009 میلادی کم‌آبی در ایالت کالیفرنیا باعث از بین رفتن 23 هزار فرصت شغلی در این کشور شد و 1.4 میلیارد دلار به اقتصاد صنعت ماهیگیری و بازی‌های آبی در این کشور هزینه وارد کرد. در سال گذشته این کم‌آبی باعث کاهش 60‌درصدی تولید خرچنگ و میگو و کاهش 44‌درصدی درآمد صنعت صید در ایالت کالیفرنیا شد.

راه‌حل کجاست

اولین و بهترین راه برای حل این مشکل جهانی را می‌توان مصرف بهینه آب دانست. مصرف بهینه آب در کنار توسعه زیرساخت‌های صنعت آب در دنیا بهترین راه برای کنترل بحران آب در دنیاست. سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه در گزارش اخیر خود نوشت: سطح بالای مصرف آب می‌تواند مشکلات زیست‌محیطی و اقتصادی زیادی ایجاد کند. از نظر زیست‌محیطی مصرف بالای آب باعث می‌شود تا سطح آب موجود در رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی کاهش یابد و استفاده از آب‌های آلوده برای آبیاری محصولات کشاورزی و حتی مصرف خانگی در مناطق دورافتاده بیشتر شود که سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد. از دیدگاه اقتصادی هم سطح بالای مصرف آب نیاز به سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های این صنعت را بیشتر می‌کند و این سرمایه‌گذاری‌های کلان می‌تواند منابع مالی مورد نیاز برای توسعه زیرساخت‌های صنایع دیگر را کمتر کند.

آمارها نشان می‌دهد بیشترین منابع آبی دنیا در کشورهای کانادا و آمریکا وجود دارد. این دو کشور دارای رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی زیادی هستند ولی مصرف نادرست آب در این کشورها باعث شده است تا در فهرست کشورهای پرمصرف قرار داشته باشند. سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه در گزارشی اعلام کرد سرانه مصرف آب در کانادا برابر با 1600 مترمکعب در سال است که از نظر سرانه مصرف در میان 29 کشور عضو این سازمان در جایگاه بیست و هشتم قرار گرفته است. این سرانه مصرف دو برابر سرانه مصرف آب در کشور فرانسه و سه برابر سرانه مصرف در کشور آلمان است. مقایسه مصرف سرانه آب در کشور کانادا با کشورهای دانمارک و سوئد نشان می‌دهد سرانه مصرف آب در کشور کانادا چهار برابر سوئد و هشت برابر دانمارک است. به طور کلی سرانه مصرف آب در کشور کانادا 65 درصد بیشتر از سرانه مصرف در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه است.

از نظر کل مصرف آب در میان اعضای سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه، کانادا در جایگاه 26 قرار گرفته است و مجموع مصرف در کشورهای آمریکا، ژاپن و مکزیک بیشتر از کاناداست. نرخ رشد مصرف آب در کشور کانادا از سال 1980 میلادی تاکنون دورقمی بوده است. طی این سال‌ها مصرف در کانادا 25.7 درصد رشد کرده است در حالی که کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه رشد4.5 درصدی را تجربه کرده‌اند. کشورهای سوئد، هلند، آمریکا، انگلیس، چک، لوکزامبورگ، لهستان، فنلاند و دانمارک طی این سال‌ها موفق شدند تا مصرف آب را کاهش دهند.

  • reza kazempoor


از دست آب بدن خطرناک است، خصوصاٌ برای نوزادها و افراد مسن، اما چگونه می‌توان نشانه های کم آب شدن بدن را تشخیص داد؟ شرایط خطر چیست؟

 

کم شدن آب بدن: اسهال، گرمای شدید و....
کم شدن آب به علت از دست دادن آب بدن است. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که ما مقدار زیادی مایعات از دست می‌دهیم و به میزان کافی، آن مقدارِ از دست رفته را جبران نمی‌کنیم.
از دست دادن آب می‌تواند علت های مختلفی داشته باشد:
تعرق شدید (گرمای طاقت فرسا، فعالیت شدید جسمی در گرما و...).
اسهال و استفراغ.
مصرف داروهای مدرر و ملین.
برخی بیماری ها مانند دیابت نیز می‌توانند کم آب شدن بدن را با خود به همراه داشته باشند.
در آب و هوای معمولی، از دست دادن مایعات باعث بروز احساس تشنگی می‌شود. فردی که تشنه شده، برای جبران این کم آبی، آب خواهد نوشید و بنابراین کم آبی بدن بسیار گذرا و کوتاه مدت خواهد بود.

کم شدن آب بدن برای برخی افراد خطرناک است
با این  همه چیز برای افراد حساس تر، به این سادگی ها نیست. به طور مثال درمیان برخی افراد سالخورده، احساس تشنگی کمتر بروز پیدا می‌کند و به همین علت میزان دریافت آبشان کافی نخواهد بود.
شیرخواران، به طور طبیعی نمی‌توانند احساس تشنگی خود را به صورت واضح بیان کنند... و این در حالی است که آنها نیز در معرض خطر هستند.
به همین علت است که شناسایی بسیار سریع نشانه های کم آبی بدن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

چگونه کم آب شدن را تشخیص بدهیم؟
اولین نشانه های کم آبی بدن، در بخش تشنگی بسیار پنهانی است. به طور کلی یک سری نشانه ها از جمله، ناآرامی، گود شدن چشم ها و احساس خشکی لب ها ذکر شده اند.

کم آبی شدید علائم بیشتری دارد:
پوستِ خشک و سرد که انعطاف و نرمی اش را از دست داده است (زمانی که پوست به آهستگی توسط دو انگشت گرفته شود، شکل چروک به خود می‌گیرد و در این حالت می‌ماند).
سردرد، سرگیجه، کسالت و بی حالی.
افزایش تپش قلب.
ضعف یا بی حسی و یا بر عکس ناآرامی.
در بین نوزادان، این علائم نیز مشاهده می ‌شود:
نوزاد کم فعالیت تر شده و به سختی از خواب بیدار می‌شود.
گودی و کبودی زیر چشم ها.
تنفس سریع.
گودی ملاج.

در موارد کم آب شدن بدن، چه باید کرد؟
اگر کم آبی بدن متعادل باشد، فقط باید به شیوۀ طبیعی مایعات از دست رفته را با چندین بار دادن مایعات حاوی املاح معدنی جبران کرد:
بهتر است محلول های مخصوص را که در داروخانه فروخته می‌شوند برای جبران آب از دست رفته، تهیه کنید. 
در غیر این صورت می‌توانید از آبی که احتمالاٌ شیرین شده و یا دم کردۀ گیاهان استفاده کنید.
اگر از دست دادن آب با گرما در ارتباط است، به خنک کردن فرد نیز فکر کنید، مثلاٌ می‌توانید او را درون وان آب قرار دهید.
با این حال، در صورت مشاهدۀ اولین نشانه های از دست دادن شدید آب، مراجعه به پزشک و یا حتی تماس با اورژانس بسیار مهم است.
در واقع، کم آبی بدن می‌تواند خیلی سریع آزار دهنده شود و اختلال ایجاد کند، خصوصاً در میان افراد حساس.

 

چه طور می‌توان از کم آبی بدن پیشگیری کرد؟
بنابراین، به طور منظم آب بنوشید. در مورد افراد مسن تر، آنها باید قبل از بروز احساس تشنگی، به طور مرتب از نوشیدنی ها استفاده کنند. در رابطه با نوزادن نیز، تا زمانی که هنوز نوزاد فقط شیر مادرش را می‌خورد، بطری آب را در اختیارش بگذارید یا به او شیر بدهید.
محلول های آب رسانی را، برای واکنش سریع در موارد اسهال و استفراغ در دسترس داشته باشید.
در دوره های زمانی حساس، (بیماری، گرمای شدید، مسمومیت غذایی و...) مراقب افراد در معرض خطر باشید.

  • reza kazempoor


آیا می دانید مهم ترین نشانه کم آبی بدن در چیست؟


در بسیاری از موارد، یک سردرد معمولی علامت کم‌شدن آب بدن یا به اصطلاح دی‌هیدراته‌شدن ست.

اکثر مردم نمی‌دانند که بدنشان به چه مقدار آب نیاز دارد، در واقع بسیاری از مردم به‌طور عادی در وضعیت دی‌هیدراته و با ذخیره آب کم در بدنشان زندگی می‌کنند.

دی‌هیدراته شدن پدیده‌ای است که در آن آب و الکترولیت‌ها مثل سدیم، کلرید و پتاسیم که وجودشان برای فعالیت و سلامت بدن حیاتی است، از دست می‌روند یا از حجم آنها کاسته می‌شود.

مهم‌ترین علت دی‌هیدراته‌شدن، عدم‌نوشیدن آب و مایعات به میزان کافی است. سردرد به خودی خود یک بیماری نیست، اما علامتی است که به ما هشدار می‌دهد در بدنمان مشکلی به وجود آمده است.

با این حال به طور متوسط مصرف هشت لیوان آب در روز برای یک فرد بالغ در شرایط عادی توصیه می‌شود. بویژه اگر دچار سردرد شده‌اید سعی کنید آرام‌آرام اما مداوم آب بنوشید تا سردردتان برطرف شود.

در این شرایط آب مثل یک معجون جادویی عمل می‌کند. اگر با وجود مصرف آب کافی سردردتان ادامه پیدا کرد، قطعا مشکل جای دیگری است و باید با یک پزشک مشورت کنید.

  • reza kazempoor

حدود 20 درصد از آب بدن ما از غذاها تامین می‌گردد. بقیه آب مورد نیاز از نوشیدنی‌های مختلف تامین می‌شود که عبارتد از :

- یکی از بهترین نوشیدنی‌ها، آب می‌باشد. نوشابه و نوشیدنی‌های شیرین دارای مقدار زیادی کالری می‌باشند.

- نوشابه های ورزشی حاوی املاح و عناصر مغذی می‌باشند و مفید هستند.

- آب میوه‌ها و سبزیجات دارای ویتامین‌ها و املاح می‌باشد و مصرف آن‌ها نیز بسیار خوب است.

- نوشیدنی های دارای کافئین مانند چای و قهوه نیز دارای مقداری آب می‌باشند. قبلا گفته شده بود که مصرف نوشیدنی‌های دارای کافئین منجر به کم آبی بدن می‌گردد، اما به تازگی مشخص گردیده که اگر در روز بیشتر از 500 تا 600 میلیگرم (4 تا 7 فنجان) نوشیدنی‌های کافئین‌دار بنوشید، باعث از دست دادن آب بدن خواهید شد.

 

به چه مقدار آب نیاز دارید؟

تحقیقات نشان داده که شما می‌توانید مقدار آب مورد نیاز خود را از طریق زیر بدست آورید:

وزن خود را بر حسب پوند حساب کرده و عدد حاصل را بر 2 تقسیم کنید (یک کیلوگرم تقریبا معادل دو پوند است). عدد حاصله مقدار انس آب مورد نیاز را نشان می‌دهد (یک انس تقریبا معادل 30 میلی‌لیتر است). هر یک عدد لیوان معمولی معادل 240 میلی‌لیتر است.

برای مثال فردی با وزن 50 کیلوگرم (100 پوند)، مقدار 50 انس (1500 میلی‌لیتر)، آب باید دریافت کند، یعنی تقریبا 6 لیوان آب.

* اگر ورزش می‌کنید، باید هر 20 دقیقه یک بار، یک لیوان آب بنوشید.

* اگر با هواپیما به سفر می‌روید، باید در هر یک ساعت پرواز، یک لیوان آب بنوشید.

* اگر در آب و هوای گرم و خشک زندگی می‌کنید، باید 2 لیوان آب در روز مصرف کنید.

با استفاده از روش‌های بالا، نیاز بدن خود را به آب، تامین و از خطر کم آبی نجات پیدا خواهید کرد.علائم کم آبی بدن

شما در حالت عادی، هنگام ادرار کردن، تنفس، تعریق و فعالیت بدنی شدید، مقدار زیادی آب از دست می‌دهید. مواد ادرار آور نظیر قرص‌های کافئین‌دار و نوشیدن الکل نیز احتیاج به آب را دو برابر می‌کنند. با از دست دادن آب، فقط آب بدن کم نمی‌شود، بلکه الکترولیت‌های بدن نیز کم می‌گردند.

یکی از مهم‌ترین عملکردهای روده بزرگ (کولون)، بازجذب آب است. در افرادی که با عمل جراحی کولون برداشته شده، روده نمی‌تواند کار خود را انجام دهد، در نتیجه مدفوع آبکی است.

نشانه‌های کم آبی عبارتند از:

تشنگی (جزو اولین علامت‌های کم آبی بدن) ، ادرار بودار و زرد پررنگ (برخی داروها و ویتامین  B2 نیز رنگ ادرار را پررنگ می کنند)، گرفتگی شکم یا پا، درد مزمن مفاصل و عضلات و کمر، کم ادراری، کم ادرار کردن، تولید کم اشک، پوست خشک، لب خشک و  چسبناک، خستگی و یبوست.

 

  • reza kazempoor


روزگاری مایه حیات  شهر بود و خروشان کنار پل‌های پر شکوه اصفهان. امروز اما زاینده رود تنها زمینی خشک و خالی‌ است، تهی از نشاط وعظمت پیشین خود. کشاورزانی که پیش از این در کنار زمین‌های حاصلخیز زاینده رود، مشغول به کشت محصولات خود بودند هم اکنون ما یحتاج خود را از طریق تمیز نگه داشتن کف رودخانه به دست می‌‌آورند.

زاینده رود طی‌صد‌ها سال گذشته از محل سرچشمه خود در رشته کوه زاگرس به اصفهان سرازیر می‌‌شد و عاملی مهم برای معیشت مردم استان اصفهان به شمار می‌‌رفته.

اما این فقط استان اصفهان نیست که با مشکل شدید کم آبی رو به رو است؛ ایران در تابستان جاری برای هفتمین سال متوالی با بحران کم آبی‌ مواجه شد. از کم آبی‌ در مشهد در شمال شرقی‌ کشور گرفته، تا استان خوزستان در جنوب غربی، خشک شدن دریاچه ارومیه در شمال غربی و دریاچه هامون در جنوب شرقی‌، مشکل کم آبی هم اکنون به بحرانی فراگیر در چهار گوشه ایران بدل شده، که تبعات انسانی‌ و محیط زیستی‌ جدی به همراه دارد. تابستان جاری مسئولین از احتمال جیره بندی آب در دوازده شهر کشور در صورت تداوم میزان مصرف معمول آب خبر دادند.

در همین زمینه اخیرا گری لوییس، نماینده مستقر سازمان ملل در ایران اعلام کرد کمبود آب جدی‌ترین چالش امنیت انسانی‌ در ایران به شمار می‌‌رود.

بنا برآمار اتاق بازرگانی اصفهان، خشک شدن زاینده رود باعث شده نزدیک دو میلیون کشاورز در آمد خود را از دست بدهند؛ این رقم معادل ۴۰ درصد‌ جمیعت محلی محسوب می‌‌شود. دولت به کشاورزان مبلغی بابت جبران خسارت اهدا کرده ولی‌ این مبلغ در مقابل در آمد معمول این کشاورزان ناچیز است.   

به گفته کارشناسان به دنبال خشک شدن زاینده رود ده‌ها هزار هکتار زمین حاصلخیز در استان اصفهان تبدیل به بیابان شده، و بیش از ۵۰۰ میلیون درخت از بین رفته اند.

در واکنش به موقعیت بیش از پیش سخت اقتصادی و تخریب محیط زیست، ششم شهریور ماه سال جاری، هزاران شهروند اصفهانی‌ در کف خشک رودخانه زاینده رود تجمع کردند. طی‌ تظاهراتی مسالمت آمیز، آنان خواستار تلاش بیشتر مسئولین استانی و دولت مرکزی برای احیای زاینده رود شدند. اما اعتراضات ناشی‌ از بحران کم آبی همیشه این گونه مسالمت آمیز نبوده.

آب تخلیه شده از زاینده رود، به منظور تامین نیازهای مصارف خانگی و صنعتی در سد زاینده رود نگه داری می‌‌شود. اما با تشدید بحران کم آبی در استان‌های یزد و کاشان، بخشی از آب زاینده رود به این استان‌ها منتقل شد. در آن زمان دولت تاکید می‌‌کرد آب منتقل شده به منظور تامین مصارف خانگی این استان‌ها بوده، ولی‌ کشاورزان محلی در استان اصفهان معتقد بودند انتقال آب به منظور استفاده صنعتی صورت گرفته. بعد از اینکه چندین تظاهرات متوالی موفق به توقف این پروژه نشدند، اسفند ماه سال ۹۱ نزدیک به هزار کشاورز از منطقه خوراسگان در شرق اصفهان با حمله به لوله‌های انتقالی آب به استان یزد اقدام به تخریب آنان کردند. نهایتا پلیس ضدّ شورش به منطقه اعزام شد تا مانع از تخریب بیشتر تاسیسات شود و دولت به کشاورزان وعده احیای زاینده رود در پاییز را داد.

این اتفاق تلخ نشان داد چطور بحران کمبود آب می‌‌تواند سبب بروز رقابت‌های منطقه‌ای بسیار مضر برای دستیابی به منابع آبی شود.    

علیرغم اینکه میزان بارش در ایران به طور متوسط سالانه تنها ۲۰۰ میلیمتر، یعنی‌ تقریبا  یک سوم میزان متوسط جهانی‌ است، بحران کم آبی کنونی  تا حد زیادی بر آمده از سؤ مدیریت منابع آبی است. ۹۰ درصد مصرف آب در ایران در صنعت کشاورزی صورت می‌گیرد و دلیل عمده این آمار بالا استفاده از روش‌های ناکارآمد آبیاری و کشاورزی است. استفاده بی‌ رویه از منابع آبی زیر زمینی‌ (که جایگزین کردن آن بسیار دشوار است)  به جای به کار گیری از راهکارهای مناسب ذخیره سازی آب همواره یک مشکل اساسی‌ بوده. بنا بر آمار سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل، میزان استخراج آب زیر زمینی‌ در ایران از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰ رشد چهار برابری داشت.

در عین حال، استفاده گسترده از کود شیمیایی به جای کود طبیعی که میزان بالاتری آب مصرف می‌‌کنند نیز از عوامل دیگر اسراف  در منابع آبی به شمار می‌‌رود. اما به عقیده برخی‌ کار شناسان، یارانه‌های دولتی مرتبط به منابع آبی علت اصلی‌ ترویج مصرف اسراف آمیز به شمار می‌‌رود؛ قیمت تصنعی و پایین آب باعث می‌‌شود کشاورزان بهره‌‌برداری از آب را امری از پیش فرض شده و مسلم تلقی‌ کنند حال که در واقعیت آب منبعی به شدت کمیاب و پر ارزش است.

خشک شدن دریاچه ارومیه

تا دو دهه پیش،  با حدود ۳۱ میلیارد متر مکعب آب دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه خاور میانه محسوب می‌‌شد. امروزه تنها حدود ۵ درصد آن بر جای خود باقی‌ است. روند پر شتاب خشک شدن دریاچه ارومیه بر آمده از استخراج بی‌ رویه منابع آب زیر زمینی‌ در منطق مجاور و دوره های متوالی خشکسالی، تبعات انسانی‌ و محیط زیستی‌ سنگینی‌ دارد. قربانعلی سعادت، استاندار آذربایجان غربی هشدار داده که خشک شدن دریاچه ارومیه می‌‌تواند موجب جا به جایی‌ حدود ۶ میلیون نفر از ساکنین منطقه شود و علاوه بر این، انتشار نمک ناشی‌ از خشک شدن دریاچه صدمه جدی به زمین‌های کشاورزی در اطراف دریاچه وارد می‌کند. دریاچه ارومیه به دلیل برخورداری از گونه‌های نایاب پرندگان و خزندگان توسط سازمان یونسکو به عنوان اندوخته طبیعی جهانی‌ ثبت شده. بدین ترتیب خشک شدن دریاچه ارومیه به معنای از بین رفتن ذخأیر ژنتیکی نایاب جهانی‌نیز هست.

حسن روحانی، رئیس جمهوری فعلی‌ ایران، در تبلیغات کاندیداتوری خود وعده احیای دریاچه ارومیه را داد. از زمان آغاز به کار، دولت روحانی “ستاد احیای دریاچه ارومیه” متشکل از کارشناسان محیط زیست، زمین شناسی‌، اقتصادی و مسئولین دولتی را تاسیس کرده. این ستاد طرحی ۲۴ گانه برای نجات دریاچه ارومیه تصویب کرده است که شامل توقف کلیه پروژه‌های سد سازی و استخراج منابع آب زیر زمینی‌ در حوالی دریاچه، انتقال آب از رود ارس، و همچنین راه اندازی یک سیستم مطالعاتی ۲۴ ساعته اکوسیستم دریاچه ارومیه است.

سازمان برنامه توسعه سازمان ملل نیز فعالیت‌هایی‌ با هدف احیای دریاچه ارومیه آغاز کرده. در سال ۲۰۱۲ این سازمان یک پروژه ابتدایی‌ به منظور آموزش روش‌های آبیاری و کشاورزی بهینه به کشاورزان منطقه شروع کرد. کشاورزان حاضر در این کلاس‌ها شیوه بهره برداری از کود طبیعی و جایگزین کردن کشت‌های پر مصرف آب را آموختند. اخیرا دولت ژاپن نیز ۱ میلیون دلار به پروژه احیای دریاچه ارومیه اهدا کرد.

حل بحران کم آبی در ایران بدون تردید کاری دراز مدت و پر هزینه خواهد بود: بنا بر پیش بینی‌ حمید چیت چیان، وزیر نیرو، احیای دریاچه ارومیه تا ۱۵ سال می‌‌تواند طول بکشد و حدود ۴ میلیارد دلار هزینه در بر خواهد داشت.

اما هزینه سهل انگاری می‌‌تواند بسیار خطرناک تر باشد.

  • reza kazempoor

یک پزشک ایرانی مقیم آلمان می گوید: «در آلمان به قدری آب گران است که مردم در حمامشان از سیستمی استفاده می کنند که هر بار مقدار محدودی آب در اختیارشان قرار می دهد».
برای بسیاری از مردم کمبود آب به معنی جیره بندی و قطعی گاه و بیگاه آب است. در حالی که این قضیه ابعاد گسترده تری دارد.
مهندس احسان بی نیاز کارشناس آب که موضوع پایان نامه اش پدیده کم آبی در ایران بوده است، هشدار می دهد: «قطعاً ۲۰ سال پس از حالا مشکل اصلی کشور مشکل آب خواهد بود».
وی می گوید: «خشکسالی پدیده ای خزنده است. این پدیده تلفات انسانی زیادی ندارد ولی تلفات اقتصادی اش زیاد است. در حالی که مردم فکر می کنند زلزله و سیل بلایای طبیعی است و به خشکسالی اهمیت نمی دهند. روزنامه ها و مجلات هم نسبت به دیگر بلایای طبیعی کمتر به این موضوع می پردازند. در حالی که کارشناسان سازمان ملل گفته اند که اگر خشکسالی در ایران رخ دهد به فاجعه انسانی تبدیل می شود.
کم آبی موجب می شود آبی که برای کشاورزی و دامپروری مورد استفاده قرار می گیرد از بین برود، قنات ها بی آب شود، زمین ها خشک و بایر شود و بیماری های مختلف به وجود آید. همچنین حیات وحش و گونه های زیستی از بین برود. چنان که در خشکسالی سال ،۷۸ در سیستان و بلوچستان تمساح پوزه کوتاه در معرض انقراض قرار گرفت. هنگامی که بر اثر کم آبی محصولات کشاورزی کم می شود، کشاورزان نیز نمی توانند وام هایشان را بازپرداخت کنند.
نمونه کشورهایی که بر اثر کم آبی دچار بحران شدند، اتیوپی و هندوستان است. علت مهم قحطی های هند، سیلاب و خشکسالی بوده است. خشکسالی در اتیوپی و هند باعث قحطی شده و جنگ هایی را به وجود آورده است.
ایران هم در معرض این گونه خطرات قرار دارد. چون که ایران جزو کشورهای خشک جهان است. علاوه بر این که کشور ما، کم آب است، بارش ها نیز در آن نامنظم است. میانگین بارش در ایران ۲۴۸ میلی متر در سال است در حالی که میزان بارش در آستارا ۲۰۰۰ میلی متر و در طبس ۵۰ میلی متر است».

  • reza kazempoor


خشکسالی به عنوان بی سروصدا ترین بلایای طبیعی در مقابل سیلاب به عنوان یکی از پر صدا ترین بلایای قرار گرفته است . این درحالی است که خطر و خسارت های ناشی از خشکسالی به مراتب بیشتر از سایر بلایای طبیعی مانند : سیل ، طوفان ، آتش فشان و حتی زلزله است . ولی به دلیلی که مشاهده ی تاثیر تخربی خشکسالی نیاز به زمان به نسبت طولانی دارد ، مطالعه و تحقیق و نحوه ی برخورد با آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است .
درحالی که وقوع یک دوره خشکسالی شدید علاوه بر خسارت های آشکار به طور معمول به محصولات کشاورزی ، فضای سبز و دامپروری وارد می آید و گاهی باعث قحطی
می شود ، خسارت های ناپیدای دیگری را نیز باعث می شود که در مواردی جبران ناپذیر از حوزه های پیدا و آشکار آن است .
برای درامان ماندن از زلزله ، آتش فشان و سیلاب کافی است برای مدت کوتاهی از مرکز وقوع این بلاها فاصله گرفت ، ولی در صورت وقوع خشکسالی ، کل یک جامعه در یک دوره زمانی طولانی خسارت خواهد دید و گریز ازآن بدون برنامه ریزی میسر نخواهد بود .
خشکسالی حالتی طبیعی و مستمر از اقلیم است ، در حالی که بسیاری به اشتباه آن را واقعه ایی تصادفی می پندارند این پدیده به تقریب در تمامی مناطق اقلیمی رخ می دهد ، ولی مشخصه ی آن از یک منطقه به منطقه ای دیگر به طور کامل تفاوت دارد.
خشکسالی یک اختلال موقتی است و با خشکی تفاوت دارد چرا که خشکی ها صراٌ محدود به مناطقی با اندک بارندگی است و حالتی دایمی از اقلیم است .
خشکسالی جز بلایای طبیعی نامحسوس است .گرچه تعاریف متعددی برای این پدیده ارائه شده لیکن در کل حاصل کمبود بارش در طی یک دوره ی ممتد زمانی به طور معمول یک فصل یا بیشتر می باشد این کمبود منجر به نقصان آب برای برخی فعالیت ها ، گروه ها و یا یک بخش زیست محیطی می شود . همچنین دمای بالا ، باد شدید و رطوبت نسبی پاین تر در بسیاری از نقاط جهان با این پدیده همراه شده و به طرز قابل ملاحظه ایی برشدت آن می توانند بیفزایند .
خشکسالی های اخیر درهرگروه کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ، نتایج اقتصادی ، تاثیرات زیست محیطی و دشواری های شخصی به بار آورده که جملگی باعث شده اند که آسیب پذیری تمامی جوامع به این پدیده ی زیانبخش طبیعی مد نظر قرار گیرد .
پیش گفتار
آبیکی از ارکان اصلی حیات بشری است بطوری که حیات بدون آن برای موجوات زنده به هیچ وج قابل تصور نیست . اگر چه کل میزان آب جهان ثابت است اما توزیع نامناسب آب در سطح جهان و ازهمه مهمتر فقدان آب سالم در بسیاری از نقاط جهان نگرانی های زیادی را پیش روی بشرقرار داده است .
حدود 70 درصد از سطح زمین را آب فرا گرفته است ولی متاسفانه بحران آب در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای کمربند خشک زمین مثل ایران ، به عنوان یکی از دغدغه های اصل فراروی آینده ایی جوامع خواهد بود . نمایه های این بحران امروزه به ویژه در شرایط خشکسالی به خوبی نمایان می باشد .
بطور کلی در نقاط مختلف کشور کاهش منابع آبی مناسب و نیاز روز افزون بخش های مختلف به آب را می توان از اثرات این بحران دانست .
اهمیت خشکسالی :
خشکی و خشکسالی با وجود شباهت های زیادی مترادف نیست . خشکی از ویژگی های بارز اقلیمی نواحی خشک و نیمه خشک دلالت برشرایطی دارد که میانگین بارش یا آب قابل دسترس ،کم باشد درحالی که خشکسالی در هر منطقه ای و با هرنوع آب وهوایی می تواند روی دهد .
خشکسالی ویژگی بازگشت و طبیعی اقلیم است و به تقریب در تمامی رژیم های اقلیمی رخ می دهد این پدیده ،علاوه بر مناطق با بارندگی کم ، در مناطق مرطوب نیز اتفاق می افتد بنابراین خشکسالی بر خلاف خشکی که یک خصومت دایمی است و به مناطق با بارش کم محدود می شود یک ناهنجاری موقت است .
خشکسالی به دوره یی از زمان اطلاق می شود که عرضه ی رطوبت در آن زمان در سطح مشخص کم تر از حد انتظار شرایط معمول آب وهوایی باشد و به طور کلی خشکسالی را از نظر جوی ، هیدولوژی و کشاورزی مورد بحث قرار می دهند وبعضی نیز اصطلاح خشکی از نظر جامعه شناسی را معرفی کرده اند که در آن آب در مقابل استحصال کم تر ازحد مورد انتظار برای فعالیت های اقتصادی و اجتماعی می باشد . بطور کلی خشکسالی از دو جزء تشکیل شده است :
جزء آب وهوایی که منجر به کاهش بارش و آب قابل استحصال می شود و جزء تقاضا برای مصرف آب به طور معمول دربرخورد با پدیده ی خشکسالی ، عمده فعالیت در جزء دوم ، یعنی کاهش تقاضا برای مصرف متمرکز می شود .ک با این حال اگر چه برنامه ریزی ها برای مواجه شدن با پدیده ی خشکسالی می تواند تا حد زیادی موثر باشد اما قبل از هر گونه برنامه ریزی باید مشکل های اساسی که مانع اجرای فعالیت مورد نظر می شود را شناسایی کرد .
بدون شک ، خشکسالی به عنوان یک پدیده ی آب وهوایی ممکن است هراز چند گاهی رخ دهد . اما آیا در طول دوره های خشکسالی گذشته به دنبال برنامه ریزی مدونی بوده ایم
سال گذشته به جهت ریزش ناکافی باران در ده ها شهر ایران ، همدان نیز دچار مشکلات زیادی گردید که هموطنان ما با جیره بندی آب روبه رو شدند و سد اکباتان دیگر جوابگوی آب مورد نیار مردم نبود . زیرا در شهر پر جمعیتی مثل همدان داشتن تنها یک سد مسلماً نمی تواند پاسخگوی نیاز آب مردم باشد و به دلیل کمبود بارندگی ،میزان تولید نیروگاه های برق آبی که حدود 10 درصد از برق تولیدی کشور را تامین می کنند به نصف کاهش یافته است .
در پی کاهش بارندگی و بروز خشکسالی و خشک شدن قنات ها در مناطق خشک و افت شدید آبدهی چاه ها نماز باران در برخی شهرها ، اقامه شد . ایران در فاصله سالهای 1377 تا1381 یک دوره خشکسالی را پشت سر گذاشته که خسارات زیادی رابه خصوص در بخش کشاورزی به جا گذاشت وآب آشامیدنی برخی شهرها ازجمله همدان سهمیه بندی شد .دوره خشکسالی درایران معمولاً پنج تا هفت ساله است .براساس روند چهل ساله اخیر سال گذشته نباید خشکسالی پدید می آمد درحالی که در نیمی از چهل اخیر شاهد خشکسالی بوده است .
بحران آب درجهان :
ایران تنها کشوری نسیت که در سال های اخیر با مساله ی بحران آب درگیر است بلکه جهان در حال تجربه بحران آب است . بیش از یک میلیارد از مردم جهان به آب سالم آشامیدنی و نیمی از مردم جهان به بهداشت مناسب دسترسی ندارند . بدون تغییرات اساسی ، بسیاری از مناطق جهان آب کافی برای تولید غذا ورشد جمعیت علی رغم اعمال سیاست های کنترل جمعیت ندارند . نابودی گونه های گیاهی و جانوری حقایق دیگری هستند که در بسیاری از نقاط جهان اتفاق افتاده و می توانند باعث تغییر روش زندگی نسل های آینده بشوند . بحران آب جهان ، یک بحران مدیریتی است . در قلب آن این سوال مطرح است : چگونه آب را می توان با بهره وری بالاتر مورد استفاده قرار داد؟ که جواب این سوال را می توان به صورت زیر خلاصه کرد :
- افزایش تولیدات با مصرف آب کمتر
- رقابت کمتر برسر آب
-نیاز کمتر به توسعه و ساخت سازه های زیر بنایی
- افزایش ایمنی و امنیت تولیدات غذایی
- داشتن آب بیشتر برای کشاورزی ، صنعت و مصارف خانگی و محیط زیست بهتر
در حال حاضر بحران آب نیازی به زنگ خطر ندارد . زنگ های خطر به صدا در آمده و می توان این بحران را مهار کرد
استفاده از توسعه منابع آب را قابل تحمل ساخت . برای موفقیت در مهار این بحران نیاز به یک بررسی و تحقیق کامل برای مدیریت سیستم های با پیچیدگی بالا داریم . اگر ما رفتارمان و همچنین روش مدیریت استفاده ازآب را تغییر دهیم ،قادر به رسیدن به یک آینده مطلوب برای زمین و مردم آن خواهیم بود .
بحران آب درایران :
بدون شک نامگذاری قرن حاضر با عنوان «درآب» از سوی کارشناسان اقتصادی و بسیاری به نعنی توجه کردن به این مایع حیاتی پبیش از پیش است . آب از گذشته های بسیار دور همچنان دارای اهمیت بسزایی بوده است .
یکی از مهم ترین مواردی که بسیار ی از سیاست ها به آن توجه دارند بحث آب و به موازات آن «بحران آب » و تبعاتی است که می تواند دراثر نبودش برای مردم جامعه و حتی یک حوزه زیست محیطی دشواری های زیادی ایجاد کند .
باید دقت داشت که نیاز به آب مقوله ای نیت که دارای محدودیت زمانی و مکانی باشد و بتوان با مایعی دیگر درصددجایگزین کردن ، کمبود و خلاء آن برآمد . ضمن آنکه براساس آمر موجود جمعیت جهان ، جمعیت کشور و کلان شهرهای ما همچنان درحال روند صعودی و افزایش است . از طرفی منابع آب در کشورهایی چون ایران ، محدود وبارندگی ها تقریباً یک سوم تا یک چهارم متوسط بارندگی دیگر نقاط جهان است . از سوی دیگر متاسفانه آلوده شدن آب ها ،چه سطحی و چه زیر زمینی درحال افزایش است .
در دهه های اخیر و به ویژه در سال پایانی قرن بیستم آب به عنوان موضوعی مهم کانون مباحثات و مذاکرات بین المللی قرار گرفته است .در سال های پیش مشکلات ، مسایل و کمبودهای آب در مقیاس محلی مطرح بود ، اما در شرایط فعلی و ازآن مهمتر در آینده این مشکلات در مقیاس های ملی ، منطقه ای و حتی جهان بروز خواهد کرد .
در گذشته آب بود ، اما برای رسیدن به آن محدودیت تکنولوژی وجود داشت . اکنون ، اصولاٌ آب اضافی برای توسعه وجود ندارد ومقدار آب تجدید شونده که هم اکنون کره زمین دریافت می ند معادل همان آبی است که هزارن سال پیش دریافت کرده و ثابت است.
باید توجه داشت مقدار سرانه مصرف آب به شدت درحال افزایش است . دلیل این امر به افزایش سطح رفاه و به تبع آن تنوع نیازهای آبی مربوط می شود .
شیوه های مقابه با بحران کم آبی :
برای مباره با کم آبی و مشکلات ناشی ازآن از روش های زیر پیشنهاد می شود :
الف- اولویت های مصرف
همزمان با کمبود بارندگی ، شرایط اقلیمی و آب وهوایی کشور دچار تغییر و جابجایی شده است . مثلاً گرمای بعضی شهرهای سردسیر در اولین روزهای سال جدید به 28 تا30 درجه رسید . گرمایی که معمولاً شهرها در تابستان شاهد آن بودند مثلا همدان همیشه شاهد برف های حجیم در کوه های خود بوده است درحالی که در دوسال اخیر در کوه های شهر همدان برف چندانی نیامده است .
ب) جیره بندی :
در پی کاهش بارندگی ، مسئولان وزارت نیرو از احتمال جیره بندی آب در برخی از استان های کشور در تابستان خبر دادند . به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران استان هایی چون : اراک ،یزد ، کرمان ،همدان و سیستان و بلوچستان درسال گذشته دچار کمبود آب وجیره بندی شدند .برای افزایش بارش باران و رفع بحران در سال گذشته بسیاری از استان ها نماز استسقا (باران) یه جا آورند .
اصلاح ساختارمصرف:
براساس آمارهای موجود در وزارت نیرو و میانگین سی ساله ، بارندگی سالانه ایران 250 میلی متر بوده است که همین آمار نشان دهنده این است که بارش سالانه کشورمان نسبت به جهان خصوصاٌ کشورهای اروپایی که بیشتر از700تا800 میلی متر درسال است بسار کمتر ازحد متوسط بارندگی است . در عین حال باروند صنعتی شدن کشورها ، به طور طبیعی پساب های صنعتی (شیمیایی ) هم افزایش چمشگیری می یابد فاضلاب ها به چاه های و سفره های زیر زمینی نشت می کنند که پیامد آن افزایش اپیدمی بیماری ها است .
موارد زیر نیز درحل بحران آب کارگشا می باشد :
1- تدوین آیین نامه اجرایی چگونگی آب
2- حفاظت و بازیافت در برنامه های بخش های مصرف
3- آگاه سازی عمومی و مشارکت مردم دربرنامه ریزی و مدیریت آب
4- توجه به عرضه و تقاضا در کل چرخه آب
5- توجه دقیق به مدیریت جامع آب
6- برآورد ارزش اقتصادی آب درهریک از حوزه های آبری
7- توجه به برنامه های اجرایی مدیریت خشکسالی
8- استفاده از روش های نوین آبیاری و کم آبیاری (آبیاری قطره ای)
9- ارتقاء سطح فرهنگ مردم و جامعه دراستفاده ازآب
10- به کارگیری تجربه های کشورهای موفق در زمینه ی کشاورزی
11-ساخت سدهای جدید و اصلاح و احداث شبکه
12- بررسی شکستگی های شبکه ها برای جلوگیری از اتلاف آب
13- طرح هایی نظیر حفر چاه ،انتقال آب از مناطق دیگر و آبرسانی به وسیله تانکر
14- کنترل ذخیره پشت سدها
15- پمپاژ ها و حفر چاه های موقت ، استفاده از تانکرهای آبرسانی
16- تغییر الگوی کشت توسط کشاورزان
17- مبارزه با علف های هرز ، آبیباری درساعات خشک در روز (عصرها) ، استفاده از کودهای مقاوم درخاک های خشک ، تنک کردن میوه ها، بالا بردن مقاومت درختان ، شخم سطحی و ایزوله کردن چوب ها و حرس سبز ،
18- به کارگیری اندیشه علمی راهی جهت پیشگیری ازکم آبی
پس مسئولین و دست اندرکاران بحران آب نباید نگرشی مقطعی و آنی داشته باشند بلکه بایر بر مبنای مقابله اضطراری و تدوین یک برنامه بلند مدت منظم و مداوم جهت آمادگی و پیشگیری از گسترش این بحران جلوگیری کند و در این راه نه تنها مسئولین بلکه همه دستگاههای اجرایی و مردم از مجریان اجرای راهبردهای مدیرت کم آبی و کاهش اثرات خشکسالی می باشند .
در مواجهه با بحران آب باید تهدیدها به فرصت تبدیل کنیم و این مساله را امری انقلبی و ارزشی بدانیم که نه تنها یک ارگان بلکه تمام مردم ایران موظف به حل این مشکل هستند یرا در این موفقیت با یک معادله ی دو مجهولی مواجهیم
یک مجهول آن کمبود آب است که در مقابل آن باید راه حل علمی اندیشید و دوم این است که از این تهدید بالقوه چگونه یک فرصت بسازیم .هنر ما عبور آرام و منطقی از چالش کم آبی است یعنی باتدبیر ، سخت کوشی و مدیریت درست با کم ترین خسارت باید ازآن عبور کرد و مشکل ها را شناخت پس مردم را آگاه نمود و فرهنگ صرفه جوی را جا انداخت .
روابط عمومی ها نیز درحل بحران آب نقش به سزایی دارند زیرا درست صحبت کردن با مردن هنری برای روایط عمومیب ها محسوب می شود . آنان باید با تعامل و همکاری خود با صدا و سیما و رسانه های جمعی به صورت منسجم و مطابق با رویکرد های وزارت نیرو درجهت اطلاع رسانی به موقع و صحیح اقدامات لازم رابه عمل آورند . این ارتباط فنی ، زیبا ، با نشاط و استادانه باشد تمام توان خود را درحل این امر مهم به کار گیرند .
همه ی مردم به ایت مساله آگاه شوند که باید صرفه جوی در مصرف آب را از خودمان شروع کنیم و مشکل جامعه را مشکل خود و خانواده ی خود بدانیم و فرزندان خود را نیز از همان دوران کودکی با استفاده صحیح از طلای آب آشنا سازیم .چرا که آب تنها نعمتی است که جایگزین ندارد ونبود آن حیات را از انسان ها و تمام موجودات جهان سلب
می کند.
پیشنهادات:
1-حمایت از تحقیقات انجام شده در زمینه خشکسالی
2- احداث سدهای زیر زمینی
3- جدا کردن آب شرب از سایر مصارف شهری بی(کاری که در تمام کشورهای پیشرفته انجام شده است )
4- جلوگیری از تخریب و گسترش پوش گیاهی
5- ارتقاء سطح فرهنگ صرفه جویی در مصرف آب خصوصاً دربین زنان خانه دار
6- آشنا کردن مردم با وسایل مربوط به خشکسالی و تشویق آنان به صرفه جوی ( به کمک رسانه ها )
7- نظارت مستمر بر منابع و مصارف
8- کنترل رشد جمعیت
9- استفاده از شبکه های مصرف آبیاری یا بهینه کردن روش سنتی آبیاری
10- بهساری شبکه های آب شهری
نتیجه گیری :
ایران به عنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند خشک کره زمین با مشکل کم آبی مواجه می باشد رشد فزاینده جمعیت و نیاز به محصولات کشاورزی و دامی و محدودیت منابع آب و خاک به عنوان بستر اصلی تولیدات کشاورزی مساله کم آبی رابه گونه یی بسیار جدی فرا روی کشور قرارداده است . در واقع خشکسالی نیز به عنوان یک پدیده ط طبیعی همچون سایر پدیده های طبیعی به مدد دانش ، آگاهی ،برنامه ریزی و مدیریت صحیح قابل پیش لبنی و کنترل می باشد و خسارت های ناشی ازآن را می توان به حداقل رساند.
بحران آب و محدودیت منابع آب درحال حاضر برای بساری از کشورها و درآینده یی نزدیک برای کلیه کشورهای جهان به صورت یک معضل جدی می بایست مورد توجه قرار گیرد چرا که این محدودیت رشد و تعالی کشورها را می تواند تحت الشعاع قرار دهد .ازاین رو می بایست به دنبال مدیریت آب برای دوره های خشکسالی
بود ، نه مدیریت آب در دوره های خشکسالی ؟
متاسفانه تاکنون در خشکسالی های گذشته به صورت مقطعی عمل کرده ایم .پرداخت خسارت به کشاورزان ،استفاده از راهکارهای کوتاه مدت آبرسانی و تلاش های دیگری ازاین دست به هیچ وه کافی نبوده و جای برخورد جامع و همه جانبه همچنان خالی است .
شدت و حجم خسارت ها و روند فزاینده ی آنها به گونه یی است که ایجاب می کند تدابیر موثرتر و اساسی تری به خصوص جهت پیشگیری این وقایع به عمل آورد . آمار و ارقامی که هر ساله از طرف وزارت کشور اعلام می شود خسارت های وارده به مزارع در باغ ها و تاسیسات شهری و روستایی ،خسارت های ناشی ازعدم پوش گیاهی ، جنگلی و مراتع ،مسایل و مشکل های مربوط به فرسایش خاک و هدر رفتن این سرمایه ی ، انهدام رویش گاه های طبیعی و منابع زیست محیطی که امید زیادی به احیای دوباره آن ها می باشیم ،سهم بالاتری از آمار رابه خود اختصاص می دهد ولی همیشه درحاشیه قرار گرفته اند.پس بایید قدر این نعمت بزرگ الهی را بدانیم و درحفظ آن بکوشیم . 

  • reza kazempoor